Endometriozis Nedir?
Endometriozis rahim içinde bulunan dokunun rahim dışında başka bir dokuya yerleşmesi ile oluşur. Rahim dokusu yumurtanın döllendikten sonra büyüyebilmesi için her ay kendini hazırlar. Yumurta döllenmediğinde ise doku vücuttan atılır yani adet görülür. Bu dokunun rahim dışındaki bir bölgeye tutunması ve orada gelişmesiyle ortaya çıkan hastalıkta kişide belirtileri görülmeye başlar.
Dokunun vücutta sıklıkla tutunduğu yerler;
* Fallop Tüpleri
* Yumurtalıklar
* Pelvis Boşluğu
* Bağırsak
* İdrar Torbası
Bu doku da, rahim dokusu gibi her ay kadının adet döneminde tutunduğu bölgede kanar ve yumurtalıklarda kist halini alır.Bu bölgelerde kanın dışarı atılması için bir sistem olmadığından, kişi ciddi ağrı çeker.
Dokunun tutunduğu bölgeye göre, hastalık 3 kategoriye ayrılır;
* Peritoneal endometriozis karın zarı ile birlikte organ zarları üzerine tutunması.
* Endometrioma yumurtalığa tutunması.
* Derin Infiltratif Endometriozis ise karın zarının 5 mm’den daha derinine tutunması yani bağırsak, idrar yolları, mesane ve rahime tutunmasıdır.
Endometriozis Nedenleri ve Belirtileri
Endometriozis’in neden meydana geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, oluşumunda genetik faktörlerin rol oynadığı gözlenmiştir. Yani annenizde ya da kan bağınız olan kadın akrabalarınızda endometriozis varsa, sizde de olma olasılığı yüksektir. Birçok kadın endometriozis olduğunun farkında bile olmayabilir, çünkü hastalık bazen semptom göstermeyebilir ya da ağrılar bel ağrısı, regl ağrısı gibi yorumlandığından teşhis konulamayabilir. Bunun yanında endometriozis, kistik yapıların oluşmasına neden olur.
Rahim içinde bulunan doku, rahim dışına yerleştikten sonra gözle görülür bir şekilde büyüdüğünde, çikolata kisti olarak adlandırılır. Kist oluşması ve büyümesi birçok sorunu beraberinde getirebilir. Özellikle rahim kanallarında çikolata kisti oluşursa, kanallar tıkanacağı için hamile kalmak imkansızlaşır. Çikolata kisti tek bir yerde oluşabileceği gibi, dokunun yerleştiği birçok yerde aynı zamanda da oluşabilir. Endometriozis erken teşhis edilir ve kistler büyümeden tedavi edilirse, kişi hastalıktan en az zararı görecektir. Hem çikolata kistleri hem de endometriozis’in kendisi kısırlığa neden olabildiği için, erken teşhisi zor olsa da, kadınlar bu hastalığın belirtileri konusunda tetikte olmalıdır. Eğer endometriozis olduğunuzu düşünüyorsanız, bir kadın doğum uzmanına muayene olmanız, ilerde çok daha kötü sonuçlarla karşılaşmanızın önüne geçecektir.
Nedenleri Nelerdir?
Endometriozis nedenleri tam olarak bilinmemektedir, bu konuda sadece bazı tahminler yapılabilmektedir.
* Genetik faktörlerin etkili olabileceği gözlenmiştir. Çikolata kisti oluşan hastaların annelerinde ya da diğer akrabalarında da hastalığın görülme sıklığı fazladır.
* Kişinin bağışıklık sisteminin de bu duruma uygun koşulları yarattığı yönünde fikirler vardır.
* Hormanlarla bağlantılı olarak, gelişim aşamasında olan hücrelerin endomerium hücrelerine dönüşbileceği düşünülmektedir.
* Retrograd adet kanaması denilen durumun da, hastalığın nedenlerinden olduğu düşünülmektedir. Kan ile dışarı atılması gereken doku, fallop tüplerinden geçerek geri gider ve pelvik boşluğa dökülür. Böylece doku yolu üzerindeki her yere tutunma şansı yakalar. Zaman zaman pelvik boşluğunun dışına çıkarak karın bölgesine de tutunabilir.
* Sezaryen gibi karından yapılan ameliyatlar sırasında endomerium hücreleri rahim dışına yerleşme şansı bulabilir.
Belirtileri Nelerdir?
Çikolata Kisti nadir vakalar dışında aslında kendisini fazlaca belli eden bir hastalıktır, çünkü kuvvetli ağrıya neden olur. Bu ağrıların sıradan regl ağrısı ya da bel ağrısı olarak yorumlanması teşhis ve tedaviyi geciktirebilir. Çikolata kisti oluşumu da endometriozis belirtilerini arttırır. Belirtiler ağrı ve kısırlık olarak kategorize edilebilir. Ağrı ve kısırlığın olup olmadığı, varsa ne şekilde olduğu tamamen dokunun nerelere tutunduğu ile ilgilidir. Hastalarda adet dönemi ağrıları kanamadan önce başlar ve sonrasında da birkaç gün devam edebilir. Ağrı çok kuvvetlidir ve kişinin günlük yaşamını olumsuz etkiler. Şiddetli bel ağrısı ile birlikte görülebilir. Ayrıca adet dönemi boyunca tuvalete çıkarken ağrı yaşanabilir.
Çikolata kisti hastalığı olan kadınlarda, cinsel ilişki sırasında veya sonrasında şiddetli pelvik ağrı görülmektedir. Hamile kalamama şikayetiyle başvuran kişilerin bir kısmında nedenin çikolata kisti olduğu anlaşılmıştır. Bu yüzden kısırlık tedavileri öncesinde veya tüp bebek tedavisi öncesinde çikolata kisti ile ilgili bir sorun olup olmadığına bakılır. Bu hastalık döllenmiş yumurtanın tutunmasını zorlaştırdığı gibi, eğer fallop tüplerinde kist oluşumu varsa tüpleri tıkayarak spermin yumurtaya ulaşmasını da engelleyebilir. Tedavi edilmesi kısırlığı giderebilir, fakat hastalığın hangi aşamada yakalandığı ve nasıl bir tedavinin uygun olduğu bu konuda belirleyicidir.
Endometriozis Belirtileri ;
* Ağrılı Adet Dönemi (Dismenore)
* Adet dönemlerinde Normalden fazla kanama
* Adet dönemlerinde Yorgunluk
* Adet dönemlerinde Şişkinlik
* Adet dönemlerinde Kabızlık veya ishal
* Adet dönemlerinde Bulantı
* Cinsel ilişki sırasında ağrı
* Cinsel ilişki sonrası ağrı
* Kısırlık
Çikolata kisti hastalığının yukarıda belirtilen tüm bu belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Örneğin çok küçük bir kist bir insanda çok fazla ağrıya neden olabilirken, yumruk büyüklüğünde bir kist, başka bir insanda hiçbir belirtiye neden olmayabilir. Tanı koymak için ultrason ve manyetik rezonans kullanılabilir. Düzenli jinekolojik muayeneye gitmek, adet dönemi rutininde değişiklik olup olmadığını takip etmek hastalığın erken teşhisinde etkili olabilir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
İçerik Güncelleme Tarihi : 07.07.2023